Czy suwerenność zaczyna się na Śląsku?

Eksperci o przyszłości regionu i wyzwaniach transformacji energetycznej

Jak zbudować system energetyczny odporny na kryzysy? Jak pogodzić transformację przemysłu z bezpieczeństwem energetycznym i dobrobytem społecznym? Na te pytania szukali odpowiedzi uczestnicy konferencji „Suwerenność zaczyna się na Śląsku: energia, bezpieczeństwo, przemysł”, która odbyła się 13 października w Muzeum Śląskim w Katowicach.

Spotkanie zgromadziło przedstawicieli świata nauki, biznesu, administracji publicznej i energetyki. Dyskusje koncentrowały się wokół przyszłości regionu w kontekście transformacji społeczno-gospodarczej oraz wyzwań, jakie stawia dynamicznie zmieniająca się sytuacja geopolityczna.

📸 Fot. Andrzej Grygiel / BP UMWS

Transformacja w centrum debaty

Marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa podkreślał, że region stoi dziś w kluczowym momencie przemian, a jego przyszłość zależy od konsekwentnego i odpowiedzialnego działania.

– Nikt nam Śląska nie wymyśli, nikt nie zrobi tego za nas. Możemy być dumni z postępu, jaki osiągnęliśmy – mówił marszałek. – Widzimy ogromny rozwój województwa: nowe inwestycje, odbudowę przemysłu, działania na rzecz transportu czy bezpieczeństwa energetycznego. Ale nadal musimy mierzyć się z pytaniami o przyszłość węgla, przemysłu stalowego i transformacji energetycznej – dodał.

Marszałek przypomniał m.in. o wznowieniu produkcji w Hucie Częstochowa, procesie przejęcia akcji Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego zarządzającego portem w Pyrzowicach, zakupie nowych pociągów czy działaniach dotyczących spółki Rafako. Wszystkie te inicjatywy – jak zaznaczył – wpisują się w troskę o bezpieczeństwo i rozwój regionu.

Węgiel, gaz, OZE – równowaga zamiast rewolucji

Wielu prelegentów zwracało uwagę, że transformacja energetyczna powinna przebiegać w sposób zrównoważony i realistyczny.

Prof. Stanisław Tokarski z Centrum Energetyki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wskazał, że kluczowe jest utrzymanie równowagi między rozwojem odnawialnych źródeł energii a stabilnością systemu energetycznego.

– Energetyka stała się dobrem, a nie towarem. Pandemia i wojna w Ukrainie pokazały, jak kruche są łańcuchy dostaw. Dopóki nie mamy elektrowni jądrowych, utrzymanie części elektrowni węglowych jest racją stanu – podkreślił profesor, dodając, że istniejące moce węglowe mogą zabezpieczać system do 2040 roku.

Z kolei Michał Śmierciak, prezes zarządu Management Consultants Amplio, zwrócił uwagę na konieczność restrukturyzacji sektora górniczego. – Trzeba postawić na efektywność i konsolidację. W ciągu dekady zostaną nam dwie, może trzy kopalnie. Warto zastanowić się, czy proces ich likwidacji nie powinien zostać rozłożony w czasie – zaznaczył.

W odpowiedzi Filip Elżanowski, prezes Stowarzyszenia Prawników Prawa Energetycznego, przypomniał, że opóźnienie w zamykaniu kopalń może wejść w kolizję z regulacjami unijnymi, które ograniczają możliwość finansowego wsparcia tego sektora.

Przemysł, energia i konkurencyjność

W dalszej części konferencji prof. Andrzej Rzońca ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz członek rady nadzorczej PGE, podkreślał znaczenie przetwórstwa przemysłowego dla gospodarki regionu.

– To nie węgiel, lecz przetwórstwo i produkcja metali stanowią fundament gospodarczy Śląska. Tymczasem ceny energii w Polsce należą do najwyższych w Europie – mówił profesor. – Dopłaty do górnictwa przewyższają zyski, jakie inne branże mogłyby generować przy tańszej energii.

Z kolei Jarosław Zagórowski, dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego, zwrócił uwagę, że polityka energetyczna państwa wymaga aktualizacji. – To dokument z 2021 roku, który nie uwzględnia realiów po pandemii i wybuchu wojny w Ukrainie. Potrzebujemy taniej energii, by utrzymać konkurencyjność gospodarki – ocenił.

Węgiel wciąż filarem bezpieczeństwa

Dyskusję podsumował Łukasz Deja, prezes Polskiej Grupy Górniczej, przypominając, że suwerenność energetyczna to nie tylko niezależność surowcowa, ale także odpowiedzialność za ludzi i gospodarkę.

– Węgiel nadal jest gwarantem bezpieczeństwa energetycznego kraju. Będzie odgrywał kluczową rolę, dopóki nie powstaną w pełni alternatywne źródła energii – mówił Deja, wskazując przykład Francji, która z węgla zrezygnowała dopiero po uruchomieniu energetyki jądrowej.

Wspólna odpowiedzialność za przyszłość

Konferencja „Suwerenność zaczyna się na Śląsku” pokazała, że przyszłość regionu zależy od dialogu między nauką, przemysłem i administracją. W centrum debaty znalazła się nie tylko energia, ale też bezpieczeństwo, konkurencyjność i społeczna odpowiedzialność transformacji.