Zielona transformacja miast nabiera tempa: ponad 1,2 tys. wniosków na 6,4 mld zł złożonych do BGK

Polskie miasta coraz śmielej stawiają na zieloną transformację, a Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) odgrywa kluczową rolę w finansowaniu tych zmian. Jak wynika z najnowszych danych, do BGK wpłynęło już ponad 1,2 tys. wniosków na łączną kwotę 6,4 mld zł w ramach programu wspierającego zieloną transformację miast. To część większego planu, w ramach którego samorządy i spółki komunalne mogą uzyskać nawet 40 mld zł preferencyjnych pożyczek. Środki te, pochodzące z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), mają pomóc w realizacji projektów, które przyczynią się do redukcji negatywnego wpływu człowieka na środowisko i osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Czym jest pożyczka na zieloną transformację?

Program BGK skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego (JST) oraz spółek komunalnych. Środki mogą być przeznaczone na projekty związane z:

• rozwojem odnawialnych źródeł energii,
• tworzeniem zielonej infrastruktury,
• termomodernizacją budynków,
• poprawą jakości wody i redukcją zanieczyszczeń,
• wymianą oświetlenia na energooszczędne,
• rewitalizacją terenów miejskich.

Pożyczka pokrywa 100% kosztów inwestycji, a jej oprocentowanie wynosi 0%. Dodatkowo, JST mają możliwość umorzenia 5% kwoty kapitału, co stanowi dodatkową zachętę do korzystania z programu.

Pierwsze efekty: podpisane umowy i konkretne projekty

W marcu 2025 roku BGK podpisało osiem umów z samorządami z czterech województw. Łączna kwota tych umów to blisko 38 mln zł, które zostaną przeznaczone na projekty poprawiające jakość życia mieszkańców. Wśród nich znalazły się m.in.:

• Szczytno: rekultywacja ścisłego centrum miasta z rewitalizacją zabytkowej wieży ciśnień. Projekt obejmuje m.in. stworzenie ogrodów wertykalnych, camper parku, zbiornika retencyjnego oraz montaż carportów z panelami fotowoltaicznymi.
• Kowalewo Pomorskie: adaptacja zabytkowego budynku sądu na Szkołę Muzyczną I stopnia.
• Inne projekty: modernizacja infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, przebudowa chodników, wymiana oświetlenia na energooszczędne.

– Podpisane umowy pokazują, jak szeroki jest wachlarz możliwości finansowanych ze środków zielonej transformacji. Od małych projektów, takich jak rewitalizacja budynków, po duże inwestycje w transport miejski – mówi prof. Marta Postuła, pierwsza wiceprezes BGK.

Szczytno: wieża ciśnień zyska nowe życie

Jednym z najciekawszych projektów jest rewitalizacja wieży ciśnień w Szczytnie, która od 26 lat pozostawała zaniedbana. Dzięki pożyczce z BGK w wysokości 18 mln zł, wieża zostanie przekształcona w ekologiczną przestrzeń z ogrodami wertykalnymi, zbiornikiem retencyjnym i fontanną. Wokół wieży powstaną również camper park, parking oraz plac wielofunkcyjny, a cały teren zostanie zagospodarowany z poszanowaniem zasad ekologii.

– To projekt, który zmieni oblicze naszego miasta. Wieża ciśnień, która przez lata straszyła, stanie się wizytówką Szczytna i przykładem, jak można łączyć historię z nowoczesnością – mówi Stefan Ochman, burmistrz Szczytna.

Wyzwania i perspektywy

Mimo ogromnego zainteresowania programem, samorządy muszą się spieszyć. Umowy o pożyczkę można zawierać tylko do 31 sierpnia 2026 roku, a realizacja projektów musi zakończyć się najpóźniej do 31 grudnia 2030 roku. Dodatkowym wyzwaniem jest fakt, że Polska rozpoczęła realizację KPO z dwuletnim opóźnieniem, co skraca czas na składanie wniosków i realizację inwestycji.

– Pieniędzy z KPO jest bardzo dużo, ale czasu już niewiele. Musimy przyspieszyć procesy, aby w pełni wykorzystać dostępne środki – podkreśla Jacek Protasiewicz, europoseł z Koalicji Obywatelskiej.

Dlaczego zielona transformacja jest ważna?

Raport Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR wskazuje, że polskie miasta borykają się z wieloma problemami środowiskowymi, takimi jak zanieczyszczenie powietrza, zjawisko wysp ciepła czy niedobór terenów zielonych. Zielona transformacja to nie tylko szansa na poprawę jakości życia mieszkańców, ale także konieczność w kontekście zmian klimatycznych.

– Nasze rozwiązania w zakresie zielonej transformacji są kluczowe dla przyszłości miast. Chcemy, by nasze miasta były ekologiczne, przyjazne mieszkańcom i gotowe na wyzwania XXI wieku – dodaje prof. Marta Postuła.

Podsumowanie

Program BGK to szansa dla polskich miast na modernizację i ekologiczną transformację. Dzięki preferencyjnym pożyczkom samorządy mogą realizować projekty, które poprawią jakość życia mieszkańców, a jednocześnie przyczynią się do ochrony środowiska. Kluczowe będzie jednak efektywne wykorzystanie dostępnych środków w krótkim czasie.

Więcej informacji na temat programu oraz możliwości składania wniosków można znaleźć na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego.

Fot. Newseria